سازهای هنگ درام ، کالیمبا ، چنگ رومی و ملودیکا چیست ؟

سازهای هنگ درام ، کالیمبا ، چنگ رومی و ملودیکا در آموزشگاه موسیقی در صادقیه

۱. هنگ درام (Hang Drum یا Handpan)
هنگ درام، سازی نسبتاً جدید است که در اوایل قرن ۲۱ توسط دو سازندهٔ سوئیسی به نام‌های «فلیکس رونر» (Felix Rohner) و «سابینا شرر» (Sabina Schärer) در شهر بِرن ابداع شد. این ساز از دو نیم‌کرهٔ فولادی تشکیل شده که به‌طور خاص کوک و شکل داده می‌شوند تا نت‌های مختلف روی آن قابل اجرا باشد.

• شیوهٔ نواختن: با ضربه‌های ملایم نوک انگشتان، کف دست یا بند انگشت نواخته می‌شود.
• جنس صدا: صدایی گرم، عمیق و آرام‌بخش دارد و برای موسیقی‌های مراقبه‌ای یا بداهه‌نوازی بسیار محبوب است.
• ویژگی منحصربه‌فرد: به دلیل طراحی آکوستیکی خاص، هنگام نواختن یک نت، سایر نت‌ها به‌صورت هارمونیک در هم می‌آمیزند و صدای دلنشین و فضاسازی تولید می‌شود.

۲. کالیمبا (Kalimba)
کالیمبا که به «سانزا» یا «امبیرا» هم معروف است، سازی آفریقایی است که ریشه در کشورهای جنوب و مرکز آفریقا دارد. این ساز در زبان عامیانه «پیانوی انگشتی» یا «پیانوی شستی شستی» هم نامیده می‌شود.

• ساختار: یک صفحهٔ چوبی (رزونانس‌باکس یا صفحهٔ توپر) دارد که روی آن تیغه‌های فلزی (شستی‌ها) نصب می‌شوند.
• شیوهٔ نواختن: نوازنده با انگشت شست دست راست و چپ، تیغه‌های فلزی را به سمت پایین یا بالا فشار داده و رها می‌کند تا صدایی شفاف و زنگ‌دار تولید شود.
• جنس صدا: صدای آن شفاف، ظریف و تا حدی زنگ‌دار است که به سرعت فضای موسیقی را لطیف و رویایی می‌کند.
• کاربرد: هم در موسیقی سنتی آفریقایی کاربرد دارد، هم در سبک‌های مدرن‌تر و حتی برای مدیتیشن و آرامش استفاده می‌شود.

۳. چنگ رومی
در زبان فارسی «چنگ» به هر نوع سازی که با کشیدن سیم‌ها (به کمک انگشتان) صدا تولید کند اطلاق می‌شود. «چنگ رومی» غالباً به نوعی چنگ کوچک یا لیر (Lyre) اشاره دارد که در فرهنگ‌های باستانی ناحیهٔ مدیترانه (یونان و روم باستان) رواج داشته است. البته امروزه ممکن است «چنگ رومی» را به سازهای کوچکی که الهام‌گرفته از لیر یا چنگ‌های شرقی هستند نیز اطلاق کنند.

• ساختار: دارای یک کاسه یا چارچوب چوبی و تعدادی سیم کشیده‌شده است که هر سیم به یک نت مشخص کوک می‌شود.
• شیوهٔ نواختن: با انگشتان دست راست و چپ، سیم‌ها را می‌کشند (پلِک) و بسته به نحوهٔ انگشت‌گذاری، ملودی یا آکورد حاصل می‌شود.
• جنس صدا: شفاف و لطیف؛ بسته به اندازهٔ ساز و جنس سیم‌ها، گسترهٔ صوتی و رنگ صدای آن متفاوت است.
• کاربرد تاریخی: در موسیقی باستان یونان و روم برای همراهی شعرخوانی و مراسم آیینی استفاده می‌شده و امروزه نیز در برخی اجراهای موسیقی با تم باستانی، فانتزی یا مراقبه‌ای کاربرد دارد.

۴. ملودیکا (Melodica)
ملودیکا که گاهی به آن «پیانوی بادی» نیز گفته می‌شود، سازی بادی-شستی‌دار است که با دمیدن هوا از طریق یک نی (لوله) یا دمندهٔ کوتاه و فشردن کلیدها، صدا تولید می‌کند.

• ساختار: یک صفحهٔ کلید (شبیه پیانو) روی بدنهٔ کوچک ساز قرار دارد. درون آن زبانه‌های فلزی (Reed) قرار گرفته که با عبور جریان هوا به لرزش درمی‌آیند و صدا تولید می‌کنند.
• شیوهٔ نواختن: نوازنده از یک دهانی یا شلنگ مخصوص، هوا را وارد ساز کرده و هم‌زمان با دست، کلیدهای ملودیکا را می‌فشارد تا نت‌های مختلف به صدا درآیند.
• جنس صدا: صدایی شبیه به سازدهنی یا آکاردئون دارد؛ گرم و پرحجم اما در عین حال سبک و قابل حمل.
• کاربرد: به دلیل قابلیت حمل آسان و سادگی یادگیری، اغلب در آموزش موسیقی کودکان به کار می‌رود. همچنین در گروه‌های جَز، فولک و حتی برخی سبک‌های موسیقی مدرن برای ایجاد رنگ صدایی متفاوت استفاده می‌شود.

این چهار ساز هرکدام فضای صوتی و ویژگی‌های خاص خود را دارند و بسته به سبک موسیقی و سلیقهٔ هنری، می‌توانند انتخاب‌های جذابی برای یادگیری و نواختن باشند.

مژده به علاقه مندان سازهای هنگ درام ، کالیمبا ، چنگ رومی و ملودیکا ، چندیست که ثبت نام برای این سازهای خاص؛  در آموزشگاه موسیقی دلشدگان « خواهران دبیرزاده » توسط مدرسین مجرب ، شروع شده است